Hệ giá trị của thanh niên và mối quan hệ của nó với mức độ thực hiện hành vi ủng hộ xã hội

Giá trị là một trong những khái niệm trung tâm của tâm lý học và được quan niệm là những mục tiêu, những điều quan trọng mà con người hướng đến trong cuộc sống, có vai trò định hướng dẫn dắt hành vi của con người. Từ lâu, nhiều nhà nghiên cứu đã tập trung tìm hiểu và lý giải mối quan hệ giữa giá trị và hành vi ủng hộ xã hội (UHXH) của con người. Các nghiên cứu này thường tập trung trả lời các câu hỏi: Loại giá trị nào liên quan đến hành vi nào? Tất cả các giá trị hay chỉ có một số giá trị nhất định mới liên quan đến hành vi? Và liệu mối quan hệ này có điểm giống hay khác nhau khi nghiên cứu cùng một vấn đề nhưng trên các khách thể khác nhau và trong các bối cảnh văn hóa khác nhau hay không? Bài viết này sẽ trả lời những câu hỏi đó bằng việc trình bày các kết quả nghiên cứu thực nghiệm trên khách thể thanh niên. Thông qua kết quả nghiên cứu có thể thấy, bước đầu chúng ta đã nhận diện được hệ giá trị của thanh niên theo Lý thuyết của Schwartz. Qua đó chúng ta thấy rằng, thanh niên hiện nay đang coi trọng nhất giá trị: An toàn cá nhân; Sự tin cậy; Công bằng, bình đẳng; Sự quan tâm, chăm sóc; Tự chủ trong suy nghĩ. Những yếu tố như giới tính; nghề nghiệp; khu vực sinh sống; mức sống có ảnh hưởng đến sự lựa chọn giá trị của thanh niên. Thanh niên trong mẫu khảo sát thực hiện hành vi UHXH ở mức trung bình. Về mối quan hệ giữa giá trị và hành vi UHXH, kết quả nghiên cứu cho thấy, bất kỳ giá trị nào cũng có thể có mối quan hệ với mức độ thực hiện hành vi UHXH. Những giá trị có tương quan mạnh nhất với hành vi UHXH bao gồm: Khoan dung; Phổ quát thiên nhiên; Sự quan tâm, chăm sóc; Truyền thống và Khiêm nhường. Đại giá trị “Tự Siêu việt” và “Bảo tồn” là hai đại giá trị (hai thiên hướng giá trị) có mối quan hệ chặt chẽ nhất với mức độ thực hiện hành vi UHXH của thanh niên. Tìm hiểu tác động của các giá trị/nhóm giá trị đến hành vi UHXH cho thấy, các giá trị Khoan dung; Phổ quát thiên nhiên; Khiêm nhường; An toàn xã hội; Truyền thống; Thành đạt và Kích thích, khám phá có khả năng dự báo/ thúc đẩy hành vi UHXH. Như vậy, có thể thấy rằng, những hành vi ủng hộ xã hội này đã phần nào được dẫn dắt bởi hệ giá trị mà thanh niên coi trọng.

Ngày nhận 07/8/2018 ngày chỉnh sửa 25/12/2018; ngày chấp đăng 28/12/2018

https://doi.org/10.33100/tckhxhnv4.3b.NguyenTuanAnh